Türkevi

  • ANASAYFA 
  • FAALİYETLER
  • YAYINLAR
  • PROJELER
  • ARŞİV
  • HAKKIMIZDA
  • FOTO ALBÜM
  • VIDEO
  • İLETİŞİM

Hangi Ontolojji? Yusuf Has Hacip mi? Machiavelli mi?

Amsterdam Türkevi konuşmalarının 17. de Yusuf Has Hacip ve Machiavelli ontolojileri ele alındı. Hukukcu Kürşat Koşer’in konuk olduǧu programda Kut’lanma, ilahi özle buluşma varlık anlayışı ile iktidarı ele geçirme ve muktedir olma varlık anlayışı irdelendi. Bu çerçevede Yusuf Has Hacip’in ‘Kutadgu Bilig’ ve Machiavelli’nin ‘Prens’ eserlerinden örnekler verildi. Devamla, insanlık gündemini oluşturmaya hızla devam eden yapay zeka kültürüne Yusuf Has Hacip mi, Machiavelli mi hakim olacak sorusu soruldu.

Program başında, Türkevi Topluluǧu kısaca katılımcılara tanıtıldı. Türkevi’nin etkin olduǧu dört alan: Amsterdam Tartışmaları(siyasi katılım), Avrasya Sivil Toplum Forumu(Hollanda’daki Türk soydaş ve akraba topluluklar), Türkevi Yayınları ve Türkevi Araştırmalar Merkezi (göç, kimlik, adiyet çalışmaları) olarak ifade edildi. (Bu pragraf çıkabilir)

Günün anlamına binaen, Batı’da ve Türklerde iktidar ideali tasviri niteliǧinde örnekler verildi. Batı geleneǧinde, iktidar olmak ve mutlak hakimiyet anlayışına Platon/Eflatun, Sokrates, Machiavelli, Thomas Hobbes, Hegel sayıldı. Türklerin geleneǧinde ise, Kınalızade Ali Efendi, Keykavus, Nizamülmülk, Yusuf Has Hacip isimleri belirtildi. İktidar ideallerinin toplumsal tecrübelerden hareketle ortaya konulduǧu söylendi.

Günün konuşmacısı Kürşat Koşer, öǧrencilik yıllarında Anayasa Hukuku derslerinde devlet kurulumu ve yönetimi çerçevesindeki kitap listesinde Platon’un ‘Devlet’ ve Floransalı Niccolò di Bernardo dei Machiavelli’nin ‘Prens’ kitabıyla tanıştıǧını belirterek sözlerine başladı. Koşer, derste kurulan şu cümlenin ‘Dünyada devlet yönetimi ile ilgili bütün kitaplar yok olsa dahi bu kitaplar insanlığın devlet denilen olguyu yeniden kurabilmesi için yeterlidir’ hiç aklından çıkmadıǧını söyledi.

‘Oysa bu cümlelerin içinde Yûsuf Has Hâcip tarafından yazılan ‘Kutadgu Bilig‘ adı ne yazık ki hiç geçmemiştir’ diyen Koşer, ‘sonradan T. C. Kültür Bakanlığı reyonlarında dolaşırken lise yıllarımdan sadece adını hatırladığım bu kitabı görerek aldım dedi. Koşer ‘Okuduktan sonra günümüz Türkçesine uyarlayan Fikri Silahdaroğlu‘na minnet ve şükran duyguları beslediǧini’söyledi.

Kürşat Koşer ‘Prens’ ve ‘Kutadgu Bilig’ hakkında şu bilgileri verdi:
‘Diplomat ve askeri danışman olan Machiavelli 1513 – 1515 yılları arasında (Prens) kitabını yazmıştır. İtalyan Birliği için kurucu Prens‘e, Rönesans ruhunu içinde barındırarak, batı düşünce sisteminde devlet kurulumu ve yönetimi hakkında tavsiyeler vermiştir. Öncelikle devlet birliğinin kurulmasını, devlet yönetiminin nasıl yapılacağı ve hangi amaçlara nasıl ulaşılacağının yollarını anlatmıştır. Kitap, yazıldığı zaman ve sonrasında sarsıcı bir etki yaratmış ve hemen her dönemde kitap üzerine tartışmalar eleştiriler yapılmıştır. Machiavelli’nin Prens’te tarif ettiği ahlaki normlar okuyucularda, yazar hakkında aslında hak etmediği kadar kötü düşünceler uyandırmıştır. Hatta Machiavelli kimi zaman tiranlığın destekçisi olarak da nitelendirilmiştir’.
‘Yûsuf Has Hâcip; XI. yüzyıl şairlerinden olup, ‘Kutadgu Bilig’ (Kutluluk bilgisi, Mutluluk Veren Bilgi, Devlet Olma Bilgisi) adlı eserini 1069’da tamamladıktan sonra Doğu Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Kara Han’a sunmuştur. Kitap, insana her iki dünyada saadete erişmesi için izlemesi gereken yolu göstermek amacıyla yazılmıştır. Ancak Kutadgu Bilig; yalnızca kişileri her iki dünyada mutluluğa kavuşturmayı amaçlayan bir ahlâk kitabı değildir. Aynı zamanda bir siyasetname ve ansiklopedik nitelik taşıyan, geniş kapsamlı bir düşünsel yapıt olarak da değerlendirilir’.

Her iki yazar eserlerinde yöneticilere yönetim sistemleri ve yönetilenlere de sözkonusu ontolojiyi mukayese imkanı sunmaktadır. Koşer, Kutadgu Bilig için, ‘siyasetle uğraşan veya ilgilenmek isteyen, insanı seven her yöneticinin muhakkak okuması ve ders alması gereken değerli ve unutulmuş bir eserdir’ diyor.

Programın son bölümünde insanlıǧın gündemine hızla girmekte olan ‘Yapay Zeka’ üzerine bazı sorular soran Koşer, asıl sorunun, ‘insanlığın önümüzdeki devresinde yer alacak olan ‘cyborg – insan’ ilişkisinde  bizlerin hangi ‘kültür-bilgi-veri’ altyapısı ile yer alacağımızdır’ dedi. Cyborgların software yazılımcılarının Machiavelli’mi yoksa Yusuf Has Hacip’inmi, yönetim ve insan ilişkisinde hangisini ön plana çıkacaǧını merak ettiǧini söyleyen Koşer ‘bizlerin, bir an önce beynimizden yitip gitmiş kültür kaynaklarımıza sahip çıkma kararını vermemiz gerekir’dedi.

Evet, can alıcı soru: insanlıǧı çok yakından ilgilendiren yapay zeka kültürüne Yusuf Has Hacip anlayışı mı yoksa Machiavelli anlayışı mı hakim olacak?

Veyis Güngör
17 Şubat 2020

SOSYAL MEDYADAN BİZİ TAKİP EDİN

  • Facebook
  • RSS Feed
  • Twitter
  • YouTube

Partner kuruluşlar

AVRASYA SİVİL TOPLUM FORUMU

Veyis Güngör Köşe Yazıları

İki Avrupa, iki kutlama ve iki güç gösterisi…

Dün, 9 Mayıs kutlamaları yapıldı. İki ayrı bayram ve iki ayrı Avrupa ile karşı karşıyaydık adeta. Bir tarafta, Moskova’da yani Kızıl Meydan’da Naziler’e karşı kazanılan zaferin kutlaması, diğer tarafta Strasburg’da yapılan ‘Avrupa Günü’ kutlaması. Bilindiği üzere, 9 Mayıs 1945 Sovyet halkının Naziler’e karşı zafer günüyken, 9 Mayıs 1950 tarihi de, Robert Schuman öncülüğünde, Almanya ve […]

Tarihten ders almak ve İkinci Dünya Savaşı

Hollanda, iki yıl aradan sonra, çok görkemli bir şekilde 4 Mayıs’ta vefat edenleri anma ve 5 Mayıs’ta bağımsızlık ve özgürlük günlerini kutladı. Bilindiği üzere Hollanda, 1940 – 1945 yılları arasında Alman nazileri tarafından işgal edilmişti, İşgal sırasında Yahudi vatandaşlar, hiçbir ülkede olmadığı kadar, işgalcılara ihbar edilerek yakalatılmıştı. 77 yıl aradan sonra şimdi yapılan yüzlerce etkinlik, […]

Ramazan’la birlikte Avrupa literatürüne kazandırılan kavramlar

Mübarek ve içinde idrak etmeye muhtaç olduğumuz gizli hakikatlerin de var olduğu bir Ramazan’ın sonuna gelmiş bulunuyoruz. Bu bireysel haz ve tecrübenin yanı sıra, bir de Ramazan’ın toplumsal yönü var. Örneğin, Ramazan’ın başlamasıyla birlikte, Hollanda medyasında da oruç ile ilgili haberler, yorumlar ve söyleşiler yayınlandı. Ramazan kültürüne ait bazı kavramlar, tercümeye gerek kalmadan, Avrupa literatürüne […]

Başbakan Rutte’nin Ankara ziyareti ve Hollanda’daki yankıları

Hollanda Başbakanı Mark Rutte, on yıl gibi uzun bir aradan sonra, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı Ankara’da ziyaret etti. Rutte’nin ziyareti, her ne kadar Hollanda medyasında ‘pragmatik bir ilişki’ başlığı ile duyurulsa da, Türkiye’nin Avrupa ve NATO için vazgeçilmez bir partner olduğu bir kez daha dillendirildi. Başbakan Rutte ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın buluşması Hollanda medyasında geniş yer […]

Avrupalılar, Avrupa Birliği’ni yeterince bilmiyorlar

Geçen yıl dijital olarak başlatılan, ‘Avrupa’nın Geleceği Konferansı’ ile ilgili, bu köşede iki ayrı yorum paylaşmıştım. Söz konusu yorumlar, “Avrupa’nın Geleceği Konferansı ve Avrupa Türkleri” ile “Avrupa’nın Geleceği Konferansı üzerine eleştiriler” başlıklarıyla yayınlanmıştı. Konferans başlayalı, dokuz ay oldu. Bu süre içinde söz konusu konferansa 4 milyonu aşkın Avrupa vatandaşı katıldı. Konferansın şimdiye kadar ulaştığı hedeflere […]

Hollanda ve Almanya koalisyon hükümetleri protokollerinde göç ve mülteciler

Hollanda’da 15-17 Mart tarihlerinde genel seçimler yapılmıştı. Seçimden iktidar partisi VVD birinci ve sol liberal D66 parti ikinci büyük parti olarak çıktı. Ülke yönetimine on yıllarca katkıda bulunan Hıristiyan Demokratlar ve Sosyal Demokratlar oy kaybeden partiler oldular. Aylar süren müzakereler neticesinde, VVD, D66, CDA ve CU partileri anlaştılar ve 271 gün sonra koalisyon hükümeti protokolü […]

Hollanda’da 4’üncü Rutte hükümetinin programında neler var?

Türkevi’nden yeni bir çevrimiçi tartışma programı Amsterdam Tartışmaları ile 60 program gerçekleştiren Hollanda Türkevi Topluluğu, “Gözlem; Hollanda’da Türkevi-Türkevi’nde Hollanda” adlı yeni bir programla faaliyetlerine bir yenisini daha ekledi. Gözlem programı, pandemiyle birlikte küresel düzeyde değişen şartlara uyum sağlayarak çevrimiçi olarak gerçekleştirildi. İlk programın konusu, Hollanda’da 17 Mart 2021’de yapılan seçimlerden 299 gün sonra kurulan 4’üncü […]

Turkevi.nl © 2023