Vereniging Turks Huis heeft in samenwerking met Vereniging Vrienden van Meram een vrijheidsmaaltijd georganiseerd op 5 mei j.l. in Amsterdam. De bedoeling is dat we van gedachten gaan wisselen over de ideeën van onze rolmodellen als stimulans voor de intermenselijke en gelijkwaardige omgang van vertegenwoordigers van verschillende culturen en religies. Ook in onze tijd zijn deze adviezen belangrijk.

Tijdens de maaltijd zal van gedachten worden gewisseld over ‘onze rolmodellen’ en op welke manier zij een bijdrage kunnen leveren aan  het thema. Onze rolmodellen zijn: Hodja Ahmed Yasawi, Yunus Emre, Hadji Bektas Veli en Mevlana Jalaleddin Rumi.

De avond is begonnen met het nuttigen van de maaltijd met ongeveer 40 personen. Na de maaltijd heeft dhr. Veyis Güngör, namens de organisatie het woord genomen en iedereen welkom geheten. Kort heeft hij geïntroduceerd waar het thema van vanavond over zou gaan. Centraal thema was:
‘Hoe kunnen onze rolmodellen positieve bijdragen leveren aan de hedendaagse problematiek van onze samenleving?’

Dhr. Güngör gaf vervolgens het woord aan dhr. Emin Ates.  Dhr. Ates meldde dat 2 van de 3 sprekers zich helaas hebben moeten afmelden vanwege privé- en verkeersomstandigheden. Voor deze 2 sprekers is vervanging geregeld. Mevrouw Keskes en dhr. El Fers zullen hun bijdrage leveren.

Dhr. Ates zei in het kort: ‘Welke levenswijsheid komt uit deze filosofen voort, die tijdloos is, die de mensen tot op de dag van vandaag kunnen gebruiken en vasthouden. En waarmee ze zich kunnen bezinnen om hun relaties en positie te kunnen verbeteren?

De eerste inleiding werd gehouden door dhr. Fatih Okumus, directeur van Yunus Emre Instituut Amsterdam. Hij begon met een gedicht van Yunus Emre:

Kom laten we elkaar leren kennen.
Laten we het onszelf gemakkelijk maken.
Laten we liefhebben en onszelf geliefd maken.
De aarde is tenslotte niemands erfenis.

Arme Yunus spreekt door zijn tranen heen,
Zijn ogen lopen vol van smart,
Ons te leren kennen lag niet in de rede.
Hen die ons kennen: onze groet van vrede!

Wij nemen afscheid van deze wereld en geven
Onze vredesgroeten aan hen die achterbleven
Allen die voor het goede hebben gebeden,
Zenden wij onze groet van vrede.

Zo klinken een aantal citaten van Soefi-dichter Yunus Emre. Allen die voor het goede hebben gebeden, zenden wij onze groet van vrede… Yunus Emre zendt ook vandaag op 5 mei 2017 ons de groet van vrede, wij, hier vandaag op Bevrijdingsdag bijeengekomen om samen te kijken naar wat geleerden honderden jaren geleden hebben opgetekend en ons hebben nagelaten.

Het jaar 1991 werd uitgeroepen tot “Yunus Emre jaar”,  ter gelegenheid hiervan zijn zijn gedichten in 40 talen vertaald.

Yunus Emre was hartstochtelijk bezig met streven naar een persoonlijke vereniging van de ziel met God. Kenmerkend voor Yunus Emre was zijn uitspraak over het liefhebben van mensen omwille van God. Geen enkel ras, geaardheid, kleur of volk, heeft het recht om een andere groep achter te stellen of te minachten. Zo luidt een bekende frase van Yunus Emre, onze grootste vijand zijn haatgevoelens, die hebben wij niet, en eenieder die die niet heeft, is er een van ons.

Een ander gedicht van Yunus Emre over het liefhebben van elkaar,

Als je eenmaal iemands hart hebt gebroken,
is het geen gebed dat je verricht.
Alle tweeënzeventig volkeren van de wereld
kunnen dan je handen en gezicht niet in onschuld wassen.

Dichter en geleerde Yunus Emre geeft aan dat niets je kan verschonen bij het breken van andermans hart. Maar hoe gaat het in praktijk, bij de kleinste onenigheid komen de naarste woorden boven tafel. En het gaat allemaal in een fractie van een seconde. In een fractie van een seconde hebben we onze handen en gezicht zo vies gemaakt aan schuld, dat alle tweeënzeventig volkeren van de wereld het niet schoon kunnen wassen.

Ondanks dat honderden jaren geleden door Yunus Emre deze mooie woorden op papier zijn gezet, hebben we in de 20ste en 21ste eeuw  nog elke dag verschrikkelijke berichten die de wereld overgaan. Ruim 60 jaar geleden heeft er een volkeren moord plaatsgevonden waar we nog op de dag van vandaag vele littekens aan over hebben gehouden. Littekens die ons vandaag bijeen hebben gebracht om deze in het vervolg te voorkomen.

Een van de meesters en (inspiratie) bronnen van Yunus Emre is Ahmet Yesevi.

Ahmet Yesevi, een belangrijke filosoof in de Islamitische leer uit de 12de eeuw, leerde zijn leerlingen solidariteit, eerlijkheid, liefde, tolerantie en vrede. Hij is de oprichter van de Turkse Islam. Zijn leerlingen kregen deze kernwaarden mee als Wijsheden. En deze wijsheden vormden gezamenlijk de basis voor een vredelievend sociaal leven.

Een van de belangrijke opvattingen die hij meegaf aan zijn leerlingen was dat, het breken van iemands hart gelijk stond aan het breken van je relatie met God.

Laten we met z’n allen 1 van deze ‘Wijsheden’ in ons leven implanteren en alles op alles zetten om onze handen en gezichten schoon te houden. Laten we ons ervoor hoeden Gods hart te breken!

Als je een gebroken hart ziet, ga het helen
Zie je een eenzaam persoon, ga zijn eenzaamheid delen.
Op de dag des oordeels wees dichtbij je geloof,
Mensen met een hoge ego veroorzaken tussen mij en hen een kloof.

Armen, vreemdelingen, eenzamen, wezen, daar vroeg de profeet om
Als beloning zag hij God`s gezicht toen hij naar de hemel klom
Toen hij weer terug was op de aarde; vroeg hij deze groep hoe het ging
En nu, nu ben ik op zoek naar de vreemdeling.

Ahmet Yesevi, was een geleerde die de Islam naar Anatolie bracht. Hij bracht de Islam met een soefistisch smaakje. Soefisme, ook wel leven leiden dat zicht centreert rond kennis en liefde van Allah. Ahmet Yesevi zag in zijn reis naar de hemel, de verlossing in het helpen van armen, bijstaan van vreemdelingen en liefhebben van alle wezen.

Hoeveel mystici zijn er niet gekomen en gegaan?
Zij lieten de wereld achter zich en voort ging de reis.
Hun geest verliet de wereld vliegend naar de Ene Ware,
Niet als ganzen maar als vogels van het paradijs.
Als vogels naar het paradijs.

Mevrouw R Keskes Muradin heeft over Hadji Bektâsj Veli de volgende tekst gelezen:  “Hadji Bektâsj Veli (1209-1270),  is een belangrijke heilige uit de dertiende eeuw. Hij is geboren in de stad Nisjabur in Khorasan en is overleden in de omgeving van Kırşehir in Turkije. Hij migreerde van Türkistan naar Anadolu, vestigde zich als geestelijk leider en heeft veel studenten opgeleid. Tot zijn nagelaten werken behoort Velayatname of Menakibname – Ode aan de heiligheid en hagiografie en Erkânnâme – Spirituele gedragsregels. Vooral zijn Makâlât – lezingen of artikelen, worden als een beschrijving van het soefipad gezien en gewaardeerd.

Zijn pedagogische visie was gebaseerd op verdraagzaamheid, permissiviteit en het elkaar aanvaarden zoals je bent. Dat wordt vaak tolerantie genoemd, maar het is eerder een kwestie van openstaan voor elkaar zonder vooroordelen. Hij wist vanwege deze levenshouding in een vrij korte tijd – in een gebied dat bekend stond als een historisch centrum van christelijke godsdienstige activiteiten – een positieve relatie op te bouwen met de plaatselijke bevolking. Zijn bijnaam was: Sultan van de harten. Hij nodigde eenieder uit tot eenheid, door zich te verenigen in zijn bekende oneliners: ‘Laten we tot eenheid komen mijn geliefden’, en: ‘Laten we één, groot en levend zijn’.

Hadji BektâsjVeli is een Allah-Lover, die erom bekend staat dat hij benadrukt dat we samen dienen te komen en ons dienen te verenigen net zoals wij ons met Allah dienen te ‘verenigen’”. Deze tekst staat op de achterpagina van het boek ‘Hadji Bektâsj Veli’ van dhr. Abdulwahid van Bommel.

De schrijver Mohamed El Fers heeft het boek van Abdulwahid van Bommel ‘Konya Criteria’ besproken. Dat zijn de ideeën en adviezen van Mevlana Rumi. De zeven adviezen van Mevlana Rumi zijn: Word als stromend water in vrijgevigheid en hulpvaardigheid; Word als de zon in compassie en mededogen; Word als de nacht in het bedekken van andermans tekortkomingen; Word als een overledene in woede en fanatisme; Word als de aarde in bescheidenheid en nederigheid; Word als de zee in verdraagzaamheid Wees zoals je jezelf voordoet of doe je voor zoals je bent.
Deze adviezen zijn eigenlijk de samenvatting van het boek Mesnevi van Mevlana Rumi. Volgens de schrijver van Bommel gaf de beroemde soefi mysticus Rumi deze adviezen als stimulans voor de intermenselijke en gelijkwaardige omgang van vertegenwoordigers van verschillende culturen en religies. Ook in onze tijd zijn deze adviezen belangrijk.

Aan het eind van de inleiding en de bijdragen worden er vragen gesteld en gedachten uitgewisseld. Een van de vraag was bijvoorbeeld wat is het belangrijkste verschil tussen Mevlana Rumi en Yunus Emre. Dhr. Fatih Okumus zei dat Mevlana Rumi zijn gedichten in het Perzisch schreef terwijl Yunus Emre dat in het Turks deed. Rumi gebruikt meestal een symbolische taal, Yunus Emre heeft een taal gebruikt die dichter bij het volk staat.

Een deelnemer aan het vrijheidsmaal, dhr. Adnan Tekin, lid van de Provincie Noord Holland, deelde mee dat de jongen die tijdens de Nationale Herdenking op de Dam op 4 mei een gedicht met de titel ‘Geluk’ heeft gelezen, afkomstig is uit Heemstede. Het is de 16 jarige Turkse Nederlander Güner Tuzgol. Hij had de finale gewonnen van de wedstrijd ‘Dichter bij 4 mei’, maar niet iedereen was blij met zijn winst. ‘Dichter bij 4 mei’ is de jaarlijkse dichtwedstrijd voor jongeren tussen de 14 en 19 jaar, georganiseerd door het Nationaal Comité 4 en 5 mei in samenwerking met het Poëziepaleis.In de media, vooral de sociale media, zijn misselijkmakende reacties te vinden van sommige Nederlanders.
Dominee ds..Janneke Nijboer heeft gezegd dat zij de Masnawi van Mevlana Rumi leest en vindt de samenwerking belangrijk tussen verschillende groepen.

Het gedicht van Güner Tuzgöl op de Dam

De wind waait door onze haren

Stil, zonder geluid

Angst dat is wat wij voelen
Duizenden woorden in het hoofd

Zonder enige waarde

Het raamkozijn zonder raam
Het water zonder vissen
De week zonder dagen

Leegte is wat ik voel,
zo leeg als de bomen in de herfst

Geen controle meer,
macht over macht

Ik wil dat het verdwijnt

Verslaglegging: Aynur Özkaynak